Ede Staal
Ede Ulfert Staal
in Warffum geboren op 2 aug 1941
in Delfzijl overleden op 22 juli 1986
“ So close and yet so far away ”
En alles wat doar tussen ligt, joa, das mien bestoan
Ik wait, der is n tied van komen, en ook n tied van goan,
" Elk ofschaaid is d’geboorte van n herinnern "
Ede schreef dit gedicht op zijn sterfbed kort voor zijn overlijden
algemene begraafplaats Delfzijl
Hoe kun je Ede Staal ‘t best kort en treffend beschrijven.
"Ede heeft meer gedaan voor de bekendheid van Groningen dan enig noordelijk bureau voor toerisme.
Hij staat, met alle respect voor de huidige generatie Groninger zangers, nog altijd op eenzame hoogte.
Ik denk dat dat komt omdat hij weliswaar in het Gronings zong, maar noch veel groter dacht.
Hij zingt in zijn liedjes over onderwerpen die te maken hebben met zijn leven en beleven in
Groningen.”
Muziek Henk Bemboom
” Help me through the night “
behoeft geen nadere uitleg, een topnr. van Ede Staal, alhoewel bekend geworden door zijn
oomzegger Roon Staal.
Hannie Havenga schreef hiervan bijgaande vrije vertaling in het Grunnegs
“Help mie deur de nacht”
en Daip River zette het op cd
Na deze enorme boerderij keerde
Ede in 1972 met zijn gezin weer
terug naar “de Rechte Wal”
onder 1974
14e woonplaats van Ede.
Voormalig kruidenierswinkeltje aan de Hamrikkerweg 62-64 in nw Scheemda.
Hier heeft het gezin ca 3,5 jr gewoond.
Ede verandert in 1977 van baan, Scholengemeenschap Woldendorp,
leraar Engels en decaan.
De Sony taperecorder waarmee Ede ruim 50 uur ruw materiaal opgenomen heeft. Van deze
opnamen zijn nog 54 nrs geselecteerd voor de laatste dubbel cd “Hear my song/As t boeten störmt.”
met o.a de nrs: Hear my song - Help me trough the night - Mien lutje laiverd - As t boeten störmt
korte promo ter verwijzing naar de film “Ode in Staal”
Burgemeester Haaksman van Delfzijl in
gesprek met Chris Verbeek, de kunstenaar die
eigenhandig de tekst op ‘zijn’ beeld schilderde.
Engbert Gruben van radio nrd “ontdekte” Ede Staal in 1981 en zette Ede aan tot het schrijven van Groningstalige liedjes
Het lied. “het het nog nooit zo donker west” staat sinds 1988 onafgebroken op nr 1 op “alle 50 goud van RTV nrd
en is door ruim 20 andere artiesten / groepen op cd gezet.
“ man ,man ,man, wat n boudel “
als 10 jarige speelde Ede trompet en bugel in de dorpsfanfare Euphonia van Leens.
Opa Oortman was
hiervan de dirigent.
“De Schaaiden”
DAIP RIVER
het lied “de scheiding” is in de top 30 van Ede Staal het minst bekende lied.
Misschien omdat het door Ede in het Nederlands gezongen wordt ??
Ik heb ‘t voor DAIP RIVER “omtoald” naar het Gronings, dus ........
“De Schaaiden”
“De Scheiding”
Ede Staal
Samen met zijn vrouw Fieke had
Ede 6 zonen.
Hanno, tweeling Jeroen en Martijn, Elwin, Jelger en Jasper
1TV. dagblad v/h Noorden
Jim en Betty Lambeck,
vrienden van Ede,
hebben, in samenwerking met
AVEBE, het mogelijk gemaakt
dat Ede zijn eerste lp
“ Mien toentje ”
uit kon brengen.
tel. 0596-627453
Het lied “Mien hogelaand’ is gebruikt in de film de “Poolse bruid”
Pas in 1981 Schreef Ede zijn
eerste Groningstalige lied
“Mien toentje”
als basis daarvoor gebruikte
Ede ‘Sarie Marijs
Ede zijn liedjes zijn zelfs in het Japans gezongen.
muziek
muziek
zondag 11 november 2009 was Radio Noord met het programma Noordmannen te gast in
huize Westerhoff. In deze uitzending kwam DAIP RIVER vier keer live aan bod
Der gait niks boven Grunnen.
Help mie deur de nacht.
t Ol stee en
Boven Wotter. met gastzangeres Miranda Bolhuis.
zie ook pagina DAIP RIVER
In deze kapitale boerderij aan de Farmsumerweg 38 tussen Delfzijl en Appingedam woonde Ede het
laatste deel van zijn leven. Geboorteplaats van Jasper 25-04-1986. 22-07-1986 overleed Ede Staal
Van Ede zijn 86 liedjes uitgebracht op Lp / cd
gedichten van Ede
Ede zijn tweede LP “as vaaier woorden” werd uitgebracht op 4 oktober 1986
Ede schreef soms fake-brieven, gericht aan niet bestaande instellingen, om daarin op
humoristische wijze een “schrijnend onderwerp” aan de kaak te stellen.
Deze brieven zijn te lang om op deze site te plaatsen. Stuur een mailtje en u ontvangt het.
Ede is n rad aan mien woagen
dij aal, dij aal mor wieder gaait
t draaien zal nooit vertroagen
want stilstoan, nee dat dut e nait.
fw 2009
ruim 30 min live.
1 nov 1984 in Hotel Parkzicht
in Veendam, opgenomen door Arend Oosterhuis.
Jammer ! deze film staat,
(even ?) niet meer op
internet.
Unieke opname van Ede
via deze url kunt u de prachtige RVU dokumentaire zien over Ede Staal.
(helaas niet meer online)
Ja, ook dit is Ede Staal “ dat haar je nait docht ”
Nog een uniek stukje live optreden van
Ede Staal.
Waar ?? Wanneer ??
Helaas is ook deze film niet meer
aanwezig
22 juli 2011 was het 25 jaar geleden dat Ede Staal overleed.
Een week lang besteedde RTV Noord aandacht aan de promotor van onze ‘Grunneger toal’
met als afsluiting de documentaire ‘Credo- Zien bestoan’ van Marleen Godlieb.
18 t/m 22 juli
Credo - Zien bestoan
19-07-2010.
radio noord
Ede Staal Quiz
Een klein foutje.
Eddy Christiani
moet zijn
Dennie Christian
Deze boerderij ‘ de Rechte Wal ’ werd door Ede en zijn gezin tot twee keer toe bewoond. Ede ontving hier op een avond mensen van platenmaatschappij Phonogram om het contract voor zijn debuutsingle " I'm in the blues " te tekenen. De single verscheen eind 1973.
In 1973 maakte Ede zijn debuut met
het Engelstalige nr ‘ I’m in the Blues’
Ede woonde samen met moeder Tine,
zus Sineke en broer Hero bij opa Oortman in Leens, de Wierde 6, totdat
hij naar de Universiteit in Groningen
ging voor een studie medicijnen.
Later stapte Ede over naar de opleiding
leraar Engels.
Het geboortehuis van Ede Staal aan de Stationsstraat 13 in Warffum.
In dit huis woonde Ede tot begin 1945.
Nieuw Scheemda, 4 keer.
-
11. 26-10-1968
Rechtewalsterweg 3.
21-01-1969 Hanno, bijna 5,
zwaar gewond bij ongeval.
-
12. 1970. Hamrikkerweg 34.
13. 1972. Rechtewalsterweg 3.
in juni geboorte van Elwin
-
14. 1974. Hamrikkerweg 62-64
(voorheen bakkerij)
1979 - 1984 Nieuwe Statenzijl
4,5 jaar gewoond.
Ede had een voorkeur voor grote boerderijen, het liefst afgelegen met veel ruimte.
-
1984.Nieuw Beerta. Hoofdweg 19a.
16 sept 1984 Jelger geboren.
zie onderstaande hoes
Na deze twee woningen woonde Ede zeer kort op een bovenkamertje bij zijn vader aan de Stationsweg 38 in Appingedam.
-
1959. de Heesterlaan 21 (met bankje)
-
1960. mrt. L v/d Vrede 116 (2e woning r onder)
In dit jaar werd Ede lid van
studentenvereniging Vindicat en ontmoette
hij Fieke Spoel In zaal Bellevue in Assen.
Als 18 jarige student verhuisde Ede naar Groningen.
06-1964 / 08-1965. boerderij “de Kleine Ronde” aan de Raijlandseweg.
aug 1965 - sept 1966.
Dit huis, één van drie, stond achter het
kruidenierswinkeltje van Klaas Sagel.
(Kibbelgaarn 14a) Huur fl 35,- pmnd. t Huis was niet voorzien van waterleiding. Ede leraar Engels aan de techn school Winschoten.
Ede kocht traporgeltje van kerkje Kibbelgaarn.
Zie / luister “Winter Kibbelgoarn 1966. cd 2
EDE’S TOAL Zuzooien op zundagmörn.
10. Westerlee
9. Kibbelgaarn
8. Grijssloot
3. Heesterlaan
4. L v/d Vrede
2. Leens.
11 en 13 Rechte Wal
-
15. Nieuwe Statenzijl
Reidewoderpolder 5
16. nw Beerta
17. Delfzijl
F Westerhoff
F Westerhoff
F Westerhoff
F Westerhoff.sv
F Westerhoff
F Westerhoff
F Westerhoff
2013
J Lambeck
Naar eer en geweten heb ik bovenstaande zo goed mogelijk weergegeven.
Mochten er echter onjuistheden in vermeld staan, wil ik dat graag weten.
Uiteraard zijn aanvullingen meer dan welkom.
Een reactie in mijn stel ik vanzelfsprekend bizonder op prijs
1. Warffum
“ Wat ik dou is nait synthetisch mor
zuver scheerwol “
Ede
“ zo mouvwe t holden “
14. nw Scheemda
In zijn korte leven woonde Ede op 17 verschillende woonadressen ( zie nummers )
6. Donderen
F Westerhoff. sv
Ede Ulfert Staal en Sophie Fieke Spoel
trouwden op 5 oktober 1962 in Vries
5. Appingedam
Free Westerhoff
x
In de zomer van 1962 woonde Ede bij oom Jan en
tante Kien aan de Dorpsweg 3 in Donderen. Oom Jan Withaar was hoofd der School, hij overleed op 11 febr 2005 op 100 jarige leeftijd.
Froukina (Kien) Oortman was de zus van Ede zijn moeder.
Ede vertaalde in 1981 voor het Sneeuwbaltrio dit nr in “ik heur de bleus”
Hij deed dit onder zijn pseudoniem
Eddy Paltrams.
Het nr ‘Natasja’ van de cd
‘as t boeten störmt’ is ook door het Sneeuwbaltrio opgenomen.
het Sneeuwbaltrio
F Westerhoff
Netty v.d. Deen-Flikkema
“De nacht” op voortreffelijke wijze vertolkt door Eddy Koekkoek
making of. As vaaier woorden van div. Groninger artiesten
As vaaier woorden
Vijf unieke opnames van 1 nov 1984 in Hotel Parkzicht
in Veendam, opgenomen door Arend Oosterhuis.
geef mie dien bloes
het twijde perron
Credo mien bestoan
Meester Withaar en juf Kien Withaar - Oortman en Hero.
bron: Donderen.nl
7. Veendam
08-1966. Engelskenlaan 11.
jan 1967 Jeroen en Martijn geboren.
Zoals op zovele plaatsen woonde de fam Staal ook hier maar kort.
Tevens het geboortehuis van Hanno, mrt 1963,
de eerste zoon van Ede en Fieke.
De “Kleine Ronde” werd voordien bewoond door mevr. Akkerman (hier geboren) en later door Wiesemulder (kluizenaar). Zowel de Grote als de Kleine Ronde zijn in ca 1970 afgebroken. De Kleine ronde heeft inmiddels plaatsgemaakt voor een moderne woning.
Ede kwam regelmatig bij boer Stehouwer om o.a te helpen met schapen wassen.
Grijssloot bij Wehe de Hoorn.
Als vergoeding voor zijn hulp bij Jelte Lantinga op “de Grote Ronde” mochten Ede en Fieke met Jelte zijn boot op vakantie.
De boerderij is donderdagavond 22 januari 2009 volledig afgebrand.
In mei 1985 werd postuum de K. ter Laanprijs toegekend aan Ede staal
hoes van LP ‘Mien Toentje’
F Westerhoff
12 . 1970. Hamrikkerweg 34. nw Scheemda
Deze grote boerderij kocht Ede samen met vrienden Agaath en Willem voor nog geen fl 10.000, -
Fieke in verwachting van Elwin. Ook hier hebben ze slechts 1,5 jr gewoond.
F Westerhoff
2013
F Westerhoff
2013
12. Nieuw Scheemda
F Westerhoff
2013
12. Nieuw Scheemda
F Westerhoff
2013
mei 2013. de boerderij wordt grondig verbouwd
weer twee generaties Staal
Ede met zoon Hanno
Ede op de stoep van de
Rechte Wal met
vlnr. Olaf zoon van vriend
Klaas Staal, Jeroen,
Elwin en Martijn.
Op de plaats van deze puinhoop staat nu een prachtig nw huis.
1968
Ede Staal heeft slechts ca 20 optredens kunnen doen, helaas kort voor een gepland optreden in de Schakel in Oosterhoogebrug overleed Ede aan de gevolgen van Longkanker.
12. Nieuw Scheemda
1968
12. Nieuw Scheemda
1968
12. Nieuw Scheemda
1968
Bronnen waarvan materiaal afkomstig is:
Ede Staal.nl. Rtv Noord. Het Nationaal Popinstituut. Wikipedia. Hoornstertil. Verhildersum. Jim Lambeck. Henk v Middelaar e.a
Alles op deze site is vrij om te kopiëren / publiceren, maar ik verzoek u vriendelijk de bron te
vermelden en mij vooraf een berichtje te sturen.
Free Westerhoff.
mien hogelaand
Het lied mien toentje dient zelfs als basis voor een aardbevingslied.
Deze film is op het filmfestival bekroond met de eerste prijs en door RTV nrd meerdere keren vertoond.
Ede en Fieke trouwden op 5-10-1962 in Vries waarna ze een bovenwoning van de fam Smidt betrokken aan het Boven Westerdiep 161 in Veendam. (vroeger kruidenierswinkeltje)
Samen met dochter
Dina Smidt nam Ede
in maart 1963 het lied
“Oenka-Oenka USA”
op
Dit lied werd
ingezonden voor het
nationale
songfestival
t Twijde perron
Hero, broer van Ede, woonde zijn gehele jeugd bij Oom Jan en tante Kien en werd later atoomgeleerde.
Roon Staal, zoon van Hero is dus een neef van Ede.
22 augustus 2015.
29 Jaar geleden overleed Ede Staal. Bovenstaand verhaal is uitgezonden in het
programma Noordmannen op zondagmorgen 19 augustus.
Tevens in het middagprogramma van 22 augustus Marc Wiers .
Tevens bovenstaand verhaal, in aangepaste versie, geplaatst in het
jubileumboek van 10 jaar Tocht om de Noord.
Twee generaties,
Pa en zoon Staal
